Ladki Bahin Yojana E-KYC : मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजने’ची e-KYC प्रक्रिया सुरू असतानाच, मागील आठ-दहा दिवसांपूर्वी आलेल्या एका बातमीमुळे मोठा गोंधळ उडाला आहे. या बातमीवर विश्वास ठेवून अनेक महिलांनी चुकीच्या पद्धतीने आपली e-KYC प्रक्रिया पूर्ण केली. मात्र, आता ही e-KYC चुकीची असल्याचे निष्पन्न झाले असून, एकदा सबमिट केलेली e-KYC ‘Edit’ (दुरुस्त) करण्याचा कोणताही पर्याय उपलब्ध नाही. त्यामुळे, या हजारो महिलांचे अर्ज बाद होणार का? त्यांचे पैसे बंद होणार का? याबद्दल सविस्तर माहिती घेऊया.

हे पण वाचा : लाडकी बहीण योजना: सासू पात्र की सून? e-KYC करताना ही एक चूक करू नका, नाहीतर दोघीही अपात्र ठराल!|Ladki Bahin Yojana.

नेमकी चूक काय झाली?

मागील काही दिवसांपूर्वी, एका बातमीमध्ये असे सांगण्यात आले होते की, ज्या महिलांना पती किंवा वडील नाहीत (उदा. विधवा, घटस्फोटित किंवा ज्यांचे वडील हयात नाहीत), अशा महिला आपल्या जवळच्या नातेवाईकाचे (उदा. भाऊ, आई, चुलता) आधार कार्ड वापरून e-KYC प्रक्रिया पूर्ण करू शकतात.

या बातमीच्या आधारे, पती किंवा वडील नसलेल्या अनेक गरजू महिलांनी आपल्या नातेवाईकाचा आधार क्रमांक टाकून, त्यांच्या मोबाईलवर आलेला OTP वापरून आपली e-KYC पूर्ण केली. प्रक्रिया पूर्ण झाल्यानंतर त्यांना “e-KYC यशस्वीरित्या पूर्ण झाली” असा मेसेज देखील आला, ज्यामुळे महिला निश्चिंत झाल्या.

शासनाचा खुलासा: खरा नियम काय आहे?

हा गोंधळ निदर्शनास आल्यानंतर, राज्याच्या महिला व बालविकास मंत्री (आदिती तटकरे) यांनी याबाबत अधिकृत खुलासा केला. त्यांनी स्पष्ट केले की, नातेवाईकांचे आधार कार्ड वापरण्याची पद्धत चुकीची आहे.

शासनाच्या वतीने सांगण्यात आले की, ज्या महिलांना पती किंवा वडील नाहीत, त्यांच्यासाठी e-KYC करण्याची एक वेगळी आणि स्वतंत्र प्रक्रिया उपलब्ध करून दिली जाणार आहे. यासाठी वेबसाईटवर आवश्यक तांत्रिक बदल (Update) करण्याचे काम सुरू आहे. या महिलांना वेगळी कागदपत्रे अपलोड करावी लागतील, मात्र त्यांनी नातेवाईकांचे आधार कार्ड वापरायचे नव्हते.

चुकीच्या बातमीचा स्त्रोत काय होता?

चिंतेची बाब म्हणजे, ही चुकीची माहिती देणारी बातमी कोणत्याही अधिकृत सरकारी जीआर (GR), परिपत्रक किंवा मंत्र्यांच्या घोषणेवर आधारित नव्हती. एका स्थानिक जिल्ह्यातील महिला व बालविकास विभागाच्या अधिकाऱ्याने तशी माहिती दिली होती, जी राज्यस्तरीय नियमांशी सुसंगत नव्हती.

सर्वात मोठी अडचण: ‘Edit’ पर्याय उपलब्ध नाही

ज्या महिलांनी नातेवाईकाचा आधार वापरून e-KYC सबमिट केली आहे, त्यांच्यासमोर आता सर्वात मोठी अडचण उभी राहिली आहे. लाडकी बहीण योजनेच्या पोर्टलवर एकदा e-KYC सबमिट केल्यानंतर, त्यामध्ये कोणताही बदल (Edit) करण्याचा किंवा ती दुरुस्त करण्याचा पर्याय सध्या उपलब्ध नाही.

याबाबत शासनाकडूनही ‘Edit’ पर्याय उपलब्ध करून देण्याबद्दल अद्याप कोणतीही अधिकृत घोषणा करण्यात आलेली नाही, त्यामुळे हा पर्याय मिळण्याची शक्यता कमीच मानली जात आहे.

ज्यांची e-KYC चुकली, त्यांचे पुढे काय होणार?

हा सर्वात मोठा प्रश्न आहे. यावर दोन प्रमुख शक्यता आहेत:

अपात्र होण्याची भीती: जर शासनाने तांत्रिकदृष्ट्या चुकीची e-KYC सरसकट बाद ठरवली, तर या हजारो महिलांना योजनेतून अपात्र घोषित केले जाऊ शकते आणि त्यांचे पैसे बंद होऊ शकतात.

‘Edit’ पर्यायाची एकमेव आशा: या महिलांना वाचवण्याचा एकमेव मार्ग म्हणजे, शासनाने या प्रकरणाचे गांभीर्य ओळखून, पोर्टलवर एकदाच ‘Edit’ (दुरुस्ती) करण्याची संधी उपलब्ध करून देणे.

मुदतवाढ मिळणार का?

ज्या महिलांची e-KYC बाकी आहे आणि ज्यांच्यासाठी नवीन प्रक्रिया (उदा. कागदपत्रे अपलोड करणे) येणार आहे, त्यांच्यासाठी e-KYC ची अंतिम मुदत (जी उदा. १८ तारीख आहे) वाढवून दिली जाईल, असे संकेत मंत्र्यांनी दिले आहेत. कोणत्याही पात्र महिलेला चुकीच्या पद्धतीने बाद केले जाणार नाही, असेही आश्वासन दिले आहे. मात्र, ज्यांनी आधीच चुकीची e-KYC केली आहे, त्यांच्या भवितव्याचा निर्णय ‘Edit’ पर्यायावरच अवलंबून आहे.

सारांश (Conclusion)

एका चुकीच्या बातमीमुळे हजारो महिलांचा गोंधळ उडाला असून, त्यांची e-KYC चुकीच्या पद्धतीने सबमिट झाली आहे. आता या महिलांना योजनेत कायम ठेवायचे असल्यास, शासनाने लवकरात लवकर ‘Edit’ पर्याय उपलब्ध करून देणे, हाच एकमेव मार्ग उरला आहे

अस्वीकरण (Disclaimer)

या लेखातील माहिती सार्वजनिकरित्या उपलब्ध असलेल्या स्त्रोतांनुसार आणि संबंधित मंत्र्यांनी दिलेल्या प्रतिक्रियेच्या आधारे देण्यात आली आहे. ‘मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजने’चे नियम, अटी व तांत्रिक प्रक्रियांमध्ये शासनाकडून कधीही बदल केले जाऊ शकतात. वाचकांनी कोणताही निर्णय घेण्यापूर्वी, योजनेच्या अधिकृत पोर्टलला (ladakibahin.maharashtra.gov.in) भेट द्यावी किंवा संबंधित शासकीय कार्यालयाकडून माहितीची अधिकृत पुष्टी करून घ्यावी.